Yaşam Maliyeti

Sosyal Yaşam

Yunanistan’da sosyal yaşam, birçok ülke vatandaşına ilginç gelebilecek bir ritme sahiptir. Şüphesiz ki büyük şehirlerde “şehir stresi” olarak tanımlanabilecek olgu, Atina başta olmak üzere Yunanistan’ın büyük şehirleri için de geçerlidir. Ülke nüfusunun neredeyse üçte birinden fazlasını barındıran, Atina’nın merkezinde olduğu Attiki bölgesinde, sosyal yaşam ritmindeki “yavaşlık” ülkenin diğer bölgelerindeki gibi görünür değildir.

Anlatmaya çalıştığımız bu “yavaşlığı” gözle görünür hale getiren temel unsurlardan biri “siesta” uygulamasıdır. Yunanistan’da yaz aylarında 15:00 – 17:30 kış aylarında ise 15:30 – 17:30 arası uygulanan siesta, “kamusal sessizlik” saatleri olarak Yunan mevzuatında da yer alır. Bu saatler arasında –turistik bölgeler hariç- mağazalar da kapalı olup, Pazartesi, Çarşamba ve Cumartesi günleri siesta başlangıcında kapanan mazağalar, sadece Salı, Perşembe ve Cuma günleri siesta sonrasında 21:00’e kadar tekrar açarlar. 

Sosyal yaşam, maliyetleri açısından sınırlandırılması ve genişletilmesi oldukça esnek bir olgudur. Ortalama bir sosyal yaşamın gereklerini içeren bir liste ile maliyeti konusunda fikir vermeye çalışmak sanırız daha isabetli olacaktır.

Eğitim

Yunanistan’da ilk, orta ve yükseköğrenimde eğitim ve ders kitapları devlet tarafından ücretsiz olarak karşılanmaktadır. Yunanistan’da oturma izni sahibi çocuklar, Yunanca biliyor olmaları koşuluyla devlet okullarında ilk ve orta öğrenimde Yunan öğrenciler ile aynı koşullarda kayıt yaptırıp, eğitim alabilirler. Ülkede ilk ve orta öğretimde Yunancanın yanı sıra, İngilizce, Almanca ve Fransızca eğitim veren birçok özel okul mevcuttur. Bunlardan bazıları özel statülü olup, dilin konuşulduğu ülkenin doğrudan tanıdığı diplomalar vermektedir. Özel okul ücretleri taşıma dâhil olarak yıllık; ilköğrenimde 3.000 – 8.000 € ve ortaöğrenimde 4.000 – 10.000 € arasındadır.

Yunanistan’da yükseköğrenim kurumları devlet kurumlarıdır ve mevcut yasal düzenlemeler özel üniversitelere izin vermemektedir. Yabancıların üniversitelere kabulü prosedürü sınavsız olarak, kontenjan sayısı ve lise diploma notu değerlendirmeleri ile Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Üniversiteler kesin kayıt için Yunanca bilme şartı aradığından, Bakanlık tarafından kabul edilen öğrenci ilgili fakülteye ön kayıt yaptırarak, bir yıl izinli sayılır. Kabulden itibaren bir yıl içerisinde alınacak Yunanca Öğrenim Belgesi ile kayıt tamamlanır.

Kafeterya

Günlük buluşmaların, keyif ve sohbet anlarının vazgeçilmezlerinden olan kafeteryalar Yunanistan’da da oldukça yaygın olarak kullanılır ve kafeteryalarda fiyat / alım gücü kombinasyonu son derece uygundur. Kahve, mekânın konumuna bağlı olarak, ortalama 1,00 – 3,00 € arasındadır ve -içilebildiği için- kahve yanında bolca şebeke suyu ücretsiz ikram edilir. Yunanistan’da alkollü içecekleri kafeterya türünün kahvehaneler de dâhil olmak üzere tüm mekânlarında bulabilirsiniz. Kafeteryalarda zengin marka çeşitliliğine sahip biralar 3,00 – 5,00 €, meşrubatlar ise 1,00 – 3,00 € arasındadır.

Lokanta & Taverna

Yunanistan’da lokanta ve tavernalarda yeme-içme konusunda öncelikle belirtilmesi gereken bir konu porsiyonların boyutudur. Yunanistan’da porsiyonlar birçok ülke vatandaşının –bunu deneyimleyenlerin “keşke iki kişiye bir porsiyon söyleseydik” diyebileceği kadar- olağan sınırların ötesinde büyük bulunur.

Yunanistan’da yeme-içme denildiğinde akla ilk olarak tavernalar gelir ve sıklıkla da “lokanta” karşılığı olarak düşünülürler. Her ne kadar aralarındaki sınır pek belirsiz olsa da lokantalarda öncelikli faaliyet “karın doyurmak” iken tavernalardaki temel hedef sosyalleşmektir. Mesela bir lokantada canlı müzik ya da sahne, dans pisti gibi alanlar olmadığı gibi genel işleyişleri de “yemek” odaklıdır ve saatlerce oturulacak tarzda bir düzenlemeye sahip olmayan mekânlardır. Tencere / fırın yemekleri daha temel ürünlerini oluşturur ve mekânlar görece daha sadedirler. Lokantalarda karın doyurmak ortalama 8,00 – 15,00 arasında mümkündür. 

Tavernalar Yunanistan’da en temel sosyalleşme ve eğlenme mekânlarıdır. Ancak buradaki eğlence kavramı, mutlaka “canlı müzik, sahne ve dans” olarak düşünülmemelidir. Buradaki temel amaç sosyalleşmek olup, yemek ve içki sohbetin aksesuarı olarak düşünülebilir. Tavernalarda, mekânın kullanım alışkanlığı gereği ya da sonucu olarak, servis birçok ülke vatandaşının yadırgayabileceği kadar yavaştır, çünkü özellikle akşam tavernalarında temel hedef karın doyurmak değildir. Gene ortalama bir fiyat olarak içkili bir taverna akşamının kişi başı maliyeti 15,00 – 25,00 € arasında düşünülebilir.

Eğlence

Müzik ve/veya dans merkezli eğlencenin de temel mekânı orkestra, sahne ve pist organizasyonu olan tavernalardır. Bu tür tavernalardaki ortalama fiyatlar 20,00 – 35,00 € arasında beklenmelidir. Aynı hedefe yönelik olarak, taverna dışındaki geleneksel mekânların başında “bouzoukia” gelir. Geleneksel yunan müzik aleti olan buzuki’den adını alan bu mekânlarda aranan ağır yemekler değil, içki yanında tüketilmek üzere hazırlanan mezelerdir. Bu tür mekânlarda ortalama kişi başı ödeme 12,00 – 30,00 € arasında beklenir.     

Benzer ve değişken fiyatlarla içkiler bulabileceğiniz müzikholler ve gece kulüpleri gibi mekânların yanı sıra konserler de eğlencenin vazgeçilmezlerindendir ve konserlerdeki alım gücü / fiyat kombinasyonu çok uygundur. Mesela; Selanik Açık Hava Tiyatrosunda on iki kişilik bir orkestra eşliğinde icra edilen bir Anna Vissi konserinin bilet ücreti 16 €’dur.

Tiyatro oyunları için giriş ücretleri 10,00 – 25,00 € arasında olup sinemalar için ise 5,00 – 10,00 € arasındadır.

Eğlence olarak casinolarda mevcuttur yasal olarak ancak Yunanistan’ın sadece bir kaç kesiminde bulunmaktır. Örnek olarak atina Selanik Dedeağaç ve Rodos adasında. Bir tane de halkidikide mevcuttur. Daha fazla açılamamasın sebebi birincisi hem yeni izinlerin çıkmaması ancak çıksa bile aşırı derecede pahalı olması. Bazı bilgilere göre mecburi devlet kontrol edebilmesi için yarı hissesinin devlet tarafından alınması, casinoların çoğalmasına engel olmaktadır.

Ulaşım

Yunanistan’da tek faal metro ağı Atina’da bulunmaktadır ve yıllardır çalışmaları süren Selanik metrosunun 2023 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır.

Toplu ulaşımda tekil bilet ücreti 1 € olup, çoklu bilet kullanımında 0,50 €’ya kadar düşer. Kartlar ise aylık 30, 3 aylık 84, 6 aylık 150 ve yıllık 270 €’dur.

Şehir içi ulaşımda, yolculuk ücreti önceden alınmış basılı biletin otobüs içerisindeki makineye okutulması ya da tüm otobüslerin içinde bulunan otomatik bilet makinelerinden bilet almak şeklinde yapılır. Otobüs içerisindeki otomatik makineler sadece 0,50 €, 1 €, 2 €’ luk biletler verir ve para üstü vermez, makineye biletin tam karşılığı atılmalıdır. Toplu ulaşımda gene birçok ülke vatandaşı için alışılmadık bir uygulama olarak, araçlara tüm kapılardan binmek mümkündür ve metrolardaki turnikeler dışında bilet kullanımının düzenli bir kontrolü yoktur. Ender olarak ve rastgele yapılan bilet kontrollerinde, biletsiz yolculara bilet ücretinin altmış katı ceza uygulanır.

Taksiler ilk müşterinin belirttiği noktanın güzergâhından çıkmamak kaydıyla, yolda başka müşteriler de alabilirler. Bu durumda her yeni yolcunun yapacağı ödeme, bindiği sıradaki taksimetre değerinin iniş noktasındaki değerden düşülmesiyle bulunur. Ancak açılış ücreti her yolcu için ayrı ayrı geçerlidir ve söz konusu değere eklenir. Bu nedenle Yunanistan’da taksi kullanımı, birçok benzer ülkeye göre daha ekonomiktir.

Taksi ücret tarifeleri şehirler arasında küçük de olsa farklılıklar gösterir. Selanik için taksimetre açılış ücreti 1,19 € olup, indi-bindi ücreti 3,16 €, şehir içi km başı ücret 0,68 €, şehir dışı ve gece tarifesi için km başı ücret 1,19 € olarak uygulanır. Birçok ülkeden farklı bir uygulama olarak her 10 kg bagaj 0,40 € olarak ücretlendirilir ve liman ve istasyonlardan yapılan çıkışlardaki açılışa 1,07 € eklenir.

Özel araç maliyetleri konusunda fikir vermek gerekirse, sözgelimi 0 km benzinli bir Renault Megane otomobilin (1.2 TCe 100 Authentic) satış fiyatı 17.150 € olup, yıllık taşıt vergisi 118 €’dur. 2000 motor ve üstü araçlar için ilk alım haricinde her yıl özel tüketim vergisi uygulanmaktadır. Sözgelimi 2013 model 2000 motor dizel bir araç için yıllık özel tüketim vergisi yaklaşık 150 €’dur.

Yunanistan’da da şehir merkezlerinde birçok noktada yol kenarları belediye tarafından işletilen belli kurallara bağlı otoparklar olarak kullanılmaya başlanmıştır. Yol kenarlarındaki mavi şeritler bölge sakinlerine, sarı şeritler ticari araçlara ve beyaz şeritler misafir araçların ücretli kullanımına tahsis edilmiştir. Ücretler internet ortamında uygulama üzerinden, otopark kodu ve plaka numarası ile bölge büfelerinden ödenebilir.